Rurki termokurczliwe, jak powstały i dlaczego są tak popularne
Rury termokurczliwe produkcji Radpol S.A. są przyjemniejsze w dotyku aniżeli zamienniki z Chin. Ale czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak to się stało, że powstały oraz co powoduje, że działają tak, a nie inaczej oraz ile faktycznie mają zastosowań?
Kto wynalazł termokurczliwość?
Rurki termokurczliwe zostały pierwotnie opracowane w Stanach Zjednoczonych pod koniec lat 50. XX wieku, kiedy to inżynier chemii, Paul Cook, wykorzystał promieniowanie radiacyjne, aby opracować specjalny kabel do samolotu i rurki termokurczliwe. Podczas gdy Stany Zjednoczone były pionierem w wytwarzaniu polimerów termokurczliwych, dziś są one już produkowane przez różnych producentów na całym świecie. W Polsce tylko Radpol S.A. posiada technologię i akceleratory elektronowe do produkcji wyrobów termokurczliwych.
Do czego służą rurki termokurczliwe?
Rury termokurczliwe można dziś znaleźć prawie wszędzie, gdzie są kable i przewody. Termokurczliwość jest niezwykle przydatna, zarówno w celu ochrony, jak i poprawy wizualnego wyglądu wielu produktów. Rury termokurczliwe można zatem użyć do:
- Uszczelnienia przed wodą i kurzem połączeń kablowych
- Izolacji kabli i przewodów przed ekstremalnym ciepłem
- Zapewnienia bariery między kablami a żrącymi chemikaliami
- Oznakowania kabli dla łatwiejszej ich identyfikacji
- Połączenia wielu przewodów razem
- Starannego zakończenia końcówek plecionek
- Poprawy wyglądu kabli w personalizowanych produktach elektroniki użytkowej lub samochodach czy motocyklach
- Poprawy estetyki i funkcjonalności uchwytów narzędzi
Niektóre rodzaje specjalnych rurek termokurczliwych mogą również zawierać warstwę kleju, która pomaga połączyć rurkę z leżącym pod nią elementem, tworząc np. silne uszczelnienie, które może być wodoodporne. Innym materiałem, który jest czasem dodawany do rur termokurczliwych, jest warstwa elektroprzewodząca, która zapewnia połączenie elektryczne między dwoma końcami np. przewodu – bez konieczności lutowania ich.
Z czego wykonane są rurki termokurczliwe?
Materiałem wyjściowym do produkcji wyrobów termokurczliwych jest modyfikowany, sieciowany polietylen. Sieciowanie radiacyjne jest zaliczane do metod fizycznej modyfikacji polietylenu. Polega ono na odrywaniu atomów wodoru od łańcucha polietylenowego na skutek działania promieniowania o dużej energii. Sieciowanie polietylenu z użyciem tej metody odbywa się na materiale w fazie stałej i fakt, że nie przekracza się temperatury jego topnienia pozwala zachować w polimerze wyjściową budowę strukturalną bez uszkodzenia fazy krystalicznej.
Co sprawia, że rurki termokurczliwe się kurczą?
Prawdopodobnie zauważyliście, że większość tworzyw, z którymi się stykacie, nie tylko kurczy się, jeśli jest podgrzewana – co zatem wyróżnia rury termokurczliwe? Odpowiedzią jest sieciowanie, proces wystawiania polimeru na promieniowanie w celu utworzenia nowych wiązań między atomami tego polimeru. Po II wojnie światowej odkryto, że promieniowanie może zmieniać strukturę molekularną niektórych tworzyw sztucznych, aby nie topiły się ani nie rozwijały płynnej konsystencji, niezależnie od temperatur, na jakie były narażone.
Sieciowanie radiacyjne jest szeroko stosowane w przemyśle kablowym do wykonywania różnych elementów osprzętu kablowego, szczególnie do produkcji wyrobów termokurczliwych. Sieciowanie tą metodą nie wymaga środków sieciujących i góruje nad metodami chemicznymi z tego względu, że w materiale usieciowanym nie ma pozostałości środków chemicznych.
Jedną z unikalnych cech usieciowanego polietylenu jest „pamięć kształtu”. Zjawisko pamięci kształtu w sieciowanym polietylenie, które wykorzystywane jest w wyrobach termokurczliwych, opiera się na fakcie, że w ciele stałym (a takim jest usieciowany polietylen w temperaturze pokojowej) znajduje się sieć przestrzenna. Jeżeli materiał zawierający taka sieć zostanie w odpowiednio podwyższonej temperaturze odkształcony pod wpływem przyłożonej siły to powstaną w tej sieci naprężenia. Wprowadzone naprężenia są „zamrożone” w materiale poprzez szybkie schłodzenie i nie zanikają po ustaniu działania siły. Jeżeli odkształcony w wyżej wymieniony sposób materiał, ogrzejemy do temperatury, w której nieusieciowany polietylen uległ stopieniu (około 1200C), to przejdzie on w stan wysokoelastyczny (analogiczny do gumy), który pozwala na to, aby siły „zamrożone” w wyniku naprężeń sieci przywracały materiałowi poprzedni kształt, pod warunkiem, że taki powrót odbywa się w powietrzu. Jeżeli natomiast zmodyfikowana kształtka (rura, taśma) ogrzana jest na jakimś sztywnym elemencie, przyjmuje ona jego kształt zaciskając się na nim.
Czy wszystkie rurki termokurczliwe kurczą się o tę samą wielkość?
Każdy rodzaj rur termokurczliwych na rynku jest oznaczony współczynnikiem skurczu lub miarą tego, jak małe stają się rurki po skurczeniu w porównaniu do pierwotnego rozmiaru. Na przykład rurki termokurczliwe o stosunku skurczu 2:1 mają rozszerzoną średnicę, która jest dwa razy większa niż średnica skurczu. Podobnie stosunek 3:1 wskazuje, że element termokurczliwy jest w stanie skurczyć się do 1/3 jego rozszerzonego rozmiaru. Nie są to oczywiście jedyne dostępne współczynniki skurczu; na rynku dostępna jest szeroka gama, ale ich współczynniki można interpretować tak łatwo, jak podane dwa przykłady.
Szukasz niezawodnych produktów termokurczliwych? Poznaj ofertę Radpol S.A.
Biuro Obsługi Klienta
Barbara Katolik
Tel.: +48 59 300 30 34
Kom.: +48 505 691 793
e-mail: [email protected]